Kunstenaar en muzikant Joan van Barneveld houdt van dingen zonder doel. “Dus vraag me niet om iets te schilderen met een boodschap, dan ruim ik liever de afwasmachine in.”
Vermoedelijk is het de verkeerde deur, de verkeerde straat, de verkeerde stad wellicht. Ik ben op zoek naar Joan van Barneveld, de schilder/muzikant die zowel in zijn beeldende als muzikale werk verwijst naar de Amerikaanse westkust: palmen, lege landschappen, eindeloze stroken asfalt en harde schaduwen. Toch sta ik in een keurige straat in Geleen voor een huis met donker geverfde kozijnen en bruine rolluiken. In de voortuin een paar uitgebloeide hortensia’s, naast de voordeur een porseleinen huisnummer met een bloemetjesmotief. Binnen blaft een hondje. Hier moet wel een oud vrouwtje wonen. Pas dan zie ik door de vitrage het silhouet van een drumstel. Bingo.
Je zit goed verstopt hier.
“Mensen hoeven niet te weten dat ik kunstenaar ben. Ik wil dat zelf vaak niet eens weten. Hier kan ik werken zonder dat iemand merkt waar ik mee bezig ben. Maar misschien moet ik de voortuin weer eens snoeien. Een verwilderde tuin trekt teveel aandacht.”
Midden in de kamer staat, pontificaal tussen twee fauteuils, een drumstel. Op de grond een keyboard. Tegen de muur een hele rits gitaren. Het voelt surreëel in dit interieur, alsof je oma van de ene op de andere dag een hardrockband is begonnen. Sinds een jaar werkt Joan van Barneveld (Veghel, 1978) vanuit zijn huis, de serre heeft hij ingericht als atelier. De helft van die ruimte wordt gevuld door een langwerpig, leeg doek op de grond.
Wat wordt dat?
“Geen idee. Het leukste is in ieder geval al gedaan. Opspannen en grondlagen opzetten, dat is fijn werk. Nu moet er nog wat op, krijgen we dat stomme plaatje weer.”
Op de meeste van jouw werken is dat plaatje toch nauwelijks zichtbaar?
“Maar helemaal zonder plaatje kan ik niet, monochroom schilderen gaat me te ver. Ik heb houvast nodig, meestal een foto die ik heb gemaakt. Er mag niet teveel op staan. Een goed plaatje is nergens.”
Ze lijken te verwijzen naar Los Angeles. Ik herken palmbomen.
“Die schilderijen laat ik meestal zien bij mijn galerie in L.A.. Voor mensen uit Californië is er niks bijzonders aan een palmboom. Tijdens het maakproces hier in Geleen is zo’n palm heel even exotisch, daarna is het weer gewoon een schilderij met onkruid erop.”
Zou je vergelijkbare foto’s hier in Geleen kunnen maken?
“Nee, ik ken de omgeving hier te goed. Ik ging ooit naar L.A. voor de muziek. Dagenlang dwaalde ik door de stad, dan maakte ik wel 500 foto’s per dag. Door het verdwalen en die hoeveelheid krijg je op een gegeven moment foto’s zonder onderwerp. Foto’s die nergens zijn. Intussen weet ik ook daar de weg, dus dat verdwalen lukt niet meer. Ik hoef er ook niet meer zo nodig naartoe, de plek waar je bent is eigenlijk niet zo belangrijk.”
De muziek uit Californië heeft een typische signatuur. De plek lijkt te beïnvloeden wat er wordt gemaakt…
“Zo’n band als Queens of the Stone Age maakt inderdaad muziek over de woestijnen in Californië. Maar is dat zoveel anders dan Rowwen Hèze met hun Peel? Terwijl je toch beter iets kunt maken dat gaat over waar je niet bent. Ontsnappen uit de omgeving, zonder dat je zegt waarheen. Toen we begonnen met de band Viberider was dat een belangrijke motivatie. We woonden in Sittard, maar we wisten dat overal ter wereld mensen met dezelfde muziek bezig waren. De band was onze manier om deel uit te maken van een wereldwijd fenomeen.”
Is Geleen dan hetzelfde als Los Angeles?
“Grotendeels wel. Als je je slecht voelt is L.A. net zo erg als Geleen, dus waarom zou dat anders zijn als je je goed voelt? In het begin dacht ik: ik ga naar L.A., niemand kent me daar, dus ik kan er zijn wie ik wil. Maar al op de eerste avond viel dat tegen. Er zijn toch dingen die je nu eenmaal bent. Wat ik trouwens wel mis is het weer. Er is precies zo’n soort temperatuur waardoor je vergeet dat je een lichaam hebt, niet te koud en niet te warm. Dus je kan er puur met je hoofd aanwezig zijn. Een lichaam is alleen maar gedoe, daar probeer ik aan te ontsnappen”
Is schilderen dan een manier om te ontsnappen?
“Misschien het ontsnappen aan een functie? Ik wil alleen maar iets maken dat op een bepaalde manier ís, er zijn te weinig dingen die gewoon zijn. We vullen de wereld met dingen die een functie hebben: een stoel is om op te zitten, een kwast om mee te schilderen en zo is alles wat we maken wel ergens goed voor. Ik hou van dingen zonder doel. Gewoon een ding, meer niet. Dus vraag me alsjeblieft niet om iets te schilderen met een boodschap, dan ruim ik liever de afwasmachine in.”
Hou je daarom afstand, omdat je geen standpunt over de wereld wil innemen?
“Het betekent niet dat het me allemaal niet interesseert. Ik was ooit een echte nieuwsverslaafde, maar de geboorte van mijn kinderen heeft dat veranderd. Wat heb ik eraan om me zorgen te maken over de Amazone die in brand staat? Ik kan die energie beter steken in het klaarmaken van de lunchboxen voor mijn dochters. Een goede lunch draagt iets bij aan hun leven, een schilderij maken over het nieuws niet.”
Ben je eigenlijk wel een schilder?
“Ik bedacht laatst wat ik het liefst zou willen worden.”
En dat is?
“Assistent van een kunstenaar. Wel bij een kunstenaar met goede ideeën natuurlijk. Dan zou ik de hele dag doeken kunnen opspannen, grondlagen zetten, zeefdrukramen klaarmaken en me verder nergens druk over hoeven maken. Heerlijk! Maar natuurlijk, daarna ga je denken, welke kunstenaar moet dat dan zijn? Na lang denken kwam er maar één iemand in aanmerking.”
Wie dan?
“Ikzelf dus. Maar ja. Assistent worden van jezelf, begin er maar eens aan….”
