De Britse kunstenaar Stephen Wilks deinst er niet voor terug om bijbel en kabbala te gebruiken om zijn werk diepgang te verlenen. Speciaal voor Hedge House in Wijlre maakte hij Bottle River. Over het bezielen van plastic flessen.
Duizend keramische flessen meanderen door het Hedge House, de tentoonstellingsruimte van Kasteel Wijlre. De flessen zijn afgietsels van plastic flessen, beter gezegd: van polyethyleentereftalaat (pet), die wereldwijd gebruikt worden om water of frisdrank uit te schenken. Ze zijn diepblauw, azuur, gebroken wit en zeegroen en stromen als het ware de ruimte in.
De meanderende flessen vormen de installatie Bottle River van de Britse kunstenaar Stephen Wilks. Het idee ontstond een jaar geleden in een Amsterdamse kroeg. Wilks deed er een drankje met Zsa-Zsa Eyck, curator van de tentoonstelling, en schetste op een papiertje een zigzaggende rivier van flessen. De schets bleek gemaakt voor de ruimte van het Hedge House en Eyck besloot een tentoonstelling te maken.
Stephen Wilks (Somerset, 1964) woont en werkt in Berlijn. Hij noemt zijn flessen ook wel vessels, vaartuigen. Een oudere uitleg wijst op een bokaal of omhulsel met een (vloeibare) inhoud. Volgens Wilks heeft Bottle River betrekking op beide betekenissen. Hij legt een link met de vervuiling van de oceanen. Petflessen zijn wegwerpartikelen bij uitstek, zodra de fles leeg is verdwijnt die richting prullenbak of komt hij terecht in de zogenaamde plastic soup in de oceanen. Wereldwijd stikken jaarlijks zo’n 100.000 dieren in deze drijvende vuilnisbelt – de vissen niet meegeteld.
Door het plastic om te zetten in keramiek ontstaat iets wonderlijks. De flessen krijgen smoel, ja zelfs persoonlijkheid. De het bakproces wordt elke fles uniek, met een eigen wirwar van glazuurdruipers en craquelures. Sommige staan fier en ongeschonden rechtop, andere staan enigszins gedeukt en verfomfaaid te wankelen. Het is niet moeilijk om in die vloed van bezielde flessen een stoet mensen te zien, strompelend naar een ongewis eind. Een exodus van anonymi die willoos aanspoelen op vreemde kusten. De associatie met de vluchtelingenstromen die het nieuws beheersen, dringt zich op. Volgens Wilks was dit niet zijn eerste opzet, maar ook hij is zich bewust van de vergelijking.
Wilks deinst er niet voor terug om Bijbelse archetypes zoals de waterdrager in zijn werk tot motief te benoemen. Maar ook de mystieke leer van de Kabbala schijnt van toepassing te zijn op Bottle River, zoals het begrip Binah, de voortdurende stroom van bewustzijn die ieder levend wezen omvat.
Ook zonder deze verwijzingen is Bottle River een prachtding. De installatie past wonderwel in de ruimte van Hedge House, en de aanlooproute door de tuin vormt ongemerkt een visuele prelude op wat de bezoeker te zien krijgt.
Stephen Wilks – Bottle River. Van 10 september t/m 25 november in Hedge House Wijlre.
