Er hangen veel klokken in Cube design museum in Kerkrade. Om ons nog maar eens in te wrijven hoe we ons leven laten beheersen door de manisch doortikkende tijd. 

Terwijl we verdomd goed weten dat de registratie van tijd een illusie is. Chronologie is een mind fuck, een povere poging tot ordening. ‘Het verschil tussen verleden, heden en toekomst is een illusie’, zei Albert Einstein al,  ‘maar wel een hardnekkige.’

Gelukkig zijn er in Time Matters, zoals de tentoonstelling over tijd heet, ook klokken die stilstaan. Nacho Carbonell ontwierp de Fleeting Clocks (2014), een metalen borstel die heen en weer schuurt over een stuk zeep. De borstel legt voortdurend andere lagen, kleuren en structuren bloot: door de tijd veranderen we voortdurend van gedaante. In Cube staat het ding bewegingloos stil; een video laat zien dat hij wel degelijk werkt. 

Maarten Baas ontwierp Just About Now (2012), een kinetische klok met een klepel die afhankelijk van de hoeveelheid zand die door een trechter loopt op een gong slaat. Maar niet hier. De trechter is leeg, en wordt niet bijgevuld. Een omissie van het museum, of een statement – om het tijd-is-een-illusie-concept van Einstein te benadrukken?

The Time Is Ticking (2015) van Aart van Asseldonk oogt als een traditionele, esthetisch verantwoorde klok voor op de schouw. De gouden sokkel duidt op eeuwigheid, de wormgaten in de houten kast daarentegen vertellen het verhaal van verval en eindigheid. 

The Time Is Ticking (2015) van Aart van Asseldonk

We leven in de surveillance society, dus is er ook hier een app in het spel: de Smarter Time App (2015) slaat op hoeveel tijd de gebruiker besteedt aan werk, privéleven en rust. Laat minister Hugo de Jonge het niet weten – al is het Vaticaan hem hoe dan ook voor. De katholieke voorhoede in Rome lanceerde vorig jaar Erosary, een in een armband geïntegreerde app waarmee de kerk jongeren in hun digitale domein wil bereiken. De app registreert hoe lang de gebruiker bidt; het ding wordt geactiveerd door er een kruis op te slaan. 

Het besef van tijd maakt dat we dwangneuroses volop de ruimte geven. Al bestaat er nog hoop. De samenstellers van Time Matters halen de Amerikaanse schrijver Gore Vidal aan: ‘Het meest interessante aspect van het schrijven is dat het de tijd uitwist. Drie uur verstrijken alsof het drie minuten waren.’

Het schrijven van een stukje als dit kost al gauw een uur of drie. U als lezer bent er in nog geen drie minuten doorheen. Dat wringt. Het lijkt niet eerlijk. Een schrale troost voor de schrijver is dat de tijd er niet toe doet. Uiteindelijk zijn zowel schrijvers als lezers, net als alle andere mensen, niet meer dan sterrenstof. (WS)

Time Matters, van 1/6  t/m 3/1  in Cube Design Museum Kerkrade.
cubedesignmuseum.nl expodarwin.be