Dans in de kribbe
Het rook er naar zweet. Er brandde kil tl-licht. En er hing een raar soort spanning. Zo’n vijftig studenten van drie dansacademies hadden zich op een zondagmiddag in september verzameld in Studio 2 van het Nederlands Dans Theater in Den Haag. Enkelen onder hen gingen de vloer op om fragmenten te dansen uit bekende choreografieën van Jirí Kylián en Hans van Manen. Op een tweezitter, tegen de niets ontziende, bikkelharde balletspiegel, zaten beide grootmeesters, angstvallig wakend over hun oeuvre en tegelijkertijd gefascineerd door deze jongste generatie.
Beleefd applaus na afloop.
En toen gebeurde het. In plaats van de geijkte complimenten deelde Van Manen forse kritiek uit: “Kijk, dit is het niet. Het is te wild, te veel beweging. Ik hoor voeten piepen en vloeren kraken. Ik zie werk in plaats van dans.”
Hij stond op, deed zijn brilletje af en toonde met zijn 78-jarige lijf hoe een danser moet communiceren met de vloer. “Voel die vloer. Alles is gegrond. Als je niet communiceert met de grond ga je drijven.” Hij onderstreepte zijn favoriete les over adagio. “Een adagio is niet gewoon langzaam. Het is een rollend wiel net voordat het stilvalt.” En hij kraakte de dansers in hun partnerwerk: “Partneren leer je niet op school maar in een gezelschap. Je moet uitstralen dat je niet weet waar het allemaal naar toe gaat. Je moet verrassen en laten verrassen. Durf risico’s te nemen!”
Na die aanwijzingen, aangevuld met details van Kylián, kregen de dansers, tieners nog, vleugels. Ze dansten weer, maar dan zonder reserve. Ze gaven gloedvolle betekenis aan hun beweging. Zo werd op een herfstige zondagmiddag duidelijk wat dans tot dans maakt. Geen foutloze virtuositeit. Maar alles wat tussen de regels met beweging wordt geschreven. Dans zag het licht.
De Holland Dance Productie Van Manen/Kylián voor Jonge Dansers! is nog t/m 26 februari op tournee. Meest zuidelijke locatie is Theater de Schalm in Veldhoven op 10 december. www.hollanddancefestival.com
