Er staat wat te gebeuren in de bossen van de Hoge Rielen bij Turnhout. Na een heel succesvolle eersteling afgelopen jaar, organiseert cultuurhuis de Warande dit jaar opnieuw festival WinterWarm. Anke Riesenkamp gaat op een maandagochtend in storm en regen uit wandelen met programmeur Bert Heylen

Het is, zoals vaker in weggestoken grensgebieden, wat ‘wolvig’ in de Kempen; door mens en tijd verlaten maar met duidelijke sporen van vergeten verhalen.

In 1952, ten tijde van de Koude oorlog, onteigende de overheid 1600 hectare bos-, heide en landbouwgrond in het kader van Operatie Gondola. Er vestigde zich een omvangrijke geheime basis van het Britse leger.

Het domein van de Hoge Rielen werd British Arm Depot III, een munitiedepot waar het groot oorlogsmateriaal in blijvende staat van paraatheid werd geolied .

Al snel verviel het militair belang en stond het domein leeg. Er kwam een nieuw masterplan van het Ministerie van Jeugd, Sport, -en wat niet meer-. Een plan dat leest als een avonturenroman.

Zo wordt er vastgesteld dat het door de Britten aangelegde dennenbos ‘de matrix’ is (een soort van ecologische blauwdruk) maar dat deze in vijftig jaar getransformeerd zal worden naar een loofbos. Deze bosomvorming wordt dan de ‘omkering van de matrix’ genoemd. Dat spreekt tot ieders verbeelding.

Ondertussen wordt het terrein bijkans het gehele jaar bevolkt door scholieren en jeugdigen die ‘loodskamperen’ en die klimmen in de bomenmatrix.

Al lopende vertelt Bert Heylen van onder zijn capuchon dat er een jaar terug gezocht werd naar een alternatieve locatie voor de schouwburg die twee jaar in renovatie is. “Ook vanuit de wens om meer regionaal te programmeren zijn we toen uitgekomen bij het concept van een locatiefestival.”

De samenwerking met de De Hoge Rielen en lokale partijen bleek een gouden greep.

Van 26 januari tot 4 februari brengt WinterWarm een divers en eigenzinnig programma met ondermeer muziek, theater, circus en geluid- en lichtinstallaties.

“Mensen gaan op zoek naar beleving en zijn benieuwd wat daar toch gebeurt in het koude donkere bos. Het is bovendien een andere soort bezoeker dan dat naar de schouwburg komt. Het publiek van WinterWarm is enerzijds de lokale bewoner en anderzijds een meer avontuurlijke bezoeker. De voorstellingen zijn in de openlucht, tenten en loodsen.”

Het gros zal zich afspelen van de schemer naar de nacht. Dan is er vuur en zijn er de muzikanten zoals Millionaire en Oak Tree en zal onder meer de magische openluchtvoorstelling Passa il Tempo te zien zijn van Sprookjes enzo & Pietro Chiarenza.

Overdag is er een architectuurwandeling van AR-TUR en kan je fietsen langs de geluidsroute van A Fool’s Paradise.

Het terrein is overigens vrij toegankelijk voor een borrel in de bos-bar of om te komen turen door de telescopen en de route te lopen langs verschillende licht -en geluidsinstallaties van de hand van de Belgische kunstenaar Floris Vanhoof en het Nederlands-Noors kunstenaarsduo Children of the Light.

“In het programma hebben we gezocht naar een soort evenwicht tussen toegankelijke en experimentele voorstellingen, jonge en meer gevestigde makers en lokaal en nationaal bekende artiesten. De verbindende factor is het domein; de juiste combinatie van natuur en artistieke cultuur is daar waar we naar op zoek zijn gegaan. Fijn aan zo’n festival is dat je mensen kan verrassen. Je merkt dat de bezoekers met een meer open blik kijken omdat ze in een bijzondere context zijn.”

Onze tocht voert ons langs het festivalcafé, naar het beeldschone Hostel Wadi van Studio Secchi-Vigano, bondgenoot in het masterplan en verantwoordelijk voor het algehele architectonische ontwerp dat de militaire opzet voor een groot deel intact liet.

In dit cilindervormig en transparante gebouw, dat lijkt te verzinken in de zachte laag van dennennaalden, bevinden zich achttien kamers die tegen een heel schappelijke prijs geboekt kunnen worden tijdens het festival. Een aanrader!

Het ranke bouwwerk omarmt een groep uitverkoren bomen en ik vermoed dat er zich in de cirkel, ondergronds nog een raket-lanceerinstallatie bevindt. Bert Heylen wil hierover niks loslaten. “Ik mag niets zeggen.”

Ook denkt hij werkelijk dat er zich geen everzwijnen ophouden op het festivalterrein en zegt in een poging gerust te stellen, “zolang je de lichtjes volgt is er geen probleem en anders ben je inderdaad op jezelf aangewezen, maar we zullen iedereen vragen om toch een zaklamp mee te brengen.”

Voor de volledigheid sla ik het masterplan er nog maar eens op na. Van ondergrondse structuren, een ziekenhuis of lanceerplatvorm, wordt geen melding gemaakt en ook over de everzwijnen is niets terug te vinden. Wel zijn er in en om de voormalige bluswater-bassins tussen de wapendepots, die verworden zijn tot vennetjes, bijzondere biotopen ontstaan waarin van alles leeft zoals de kleine modderkruiper en de rivierdonderpad. Maar ook de beekprik, snortikker, boompieper en, warempel daar is ie, de wielewaal (Die van judeljo zingt zijn lied, judeljo zingt zijn lied!).

Festival WinterWarm. Van 26 januari tot 4 februari in de Hoge Rielen. Meer informatie over het festival en de programmering: warande.be.