Als cultuur van iedereen is, dan is herinneringscultuur dat zeker. Scholieren schrobben grafkruisen van gesneuvelde militairen schoon, wetenschappers graven bij voormalige concentratiekampen en mannen van middelbare leeftijd doen aan re-enactment, het naspelen van historische gevechten, met kostuums en wapens en al.
Hoe meer foto’s uit de serie World War Two Today het oog passeren, hoe vager de lijn tussen herdenking en belevenis lijkt. Fotograaf Roger Cremers (Bingelrade, 1972) reisde langs begraafplaatsen, herdenkingsfeesten en voormalige concentratiekampen en schuwde in zijn beeldkeuzes niet de contrasten noch de humor. Zie het zakje friet in de hand van de (gespeelde) soldaat.
Bij uitstek het uniform is een bedrieglijk element in Cremers’ reeks; niet elke soldaat is een soldaat. Wie staat hier voor welke (nagespeelde) oorlog, en wie herdenkt hier nou echt?
De wetenschap is uit op een andere vorm van reconstructie. Zoals in Sobibór, waar met behulp van radar objecten worden opgegraven die uitsluitsel geven over de afmetingen van het voormalige vernietigingskamp. Wat we op de foto (hierboven) zien: geometrische vlakken en twee donkere lijnen.
Waaraan zou de fotograaf zelf hebben gedacht?
World War Two Today. Foto-expositie van Roger Cremers, van 22 april t/m 25 september in het Verzetsmuseum Amsterdam. Het gelijknamige boek, met een tekst van Arnon Grunberg, verschijnt bij Uitgeverij Lecturis. verzetsmuseum.org
Opgravingen bij het voormalige concentratiekamp Sobibór, 2011. foto Roger Cremers
