De Meester van Wessem
Ik was in Roermond en werd aangeklampt door een man die, na het uitwisselen van wat hoffelijkheden, begon uit te weiden over het onrecht dat de Meester van Elsloo is aangedaan. Deze anonieme 16e eeuwse beeldensnijder, vond hij, komt aan Roermond toe, waar hij immers zijn atelier had. Het was de naoorlogse Bonnefantendirecteur Jos Timmers die het in Elsloo aangetroffen beeld Sint Anna-te-Drieën naar het Maastrichtse museum haalde. “Zoals die stad alles naar zich toetrekt. Kijk maar naar die 18 miljoen euro voor Maastricht en de euregio om culturele hoofdstad te worden. Wel Luik en Aken erbij betrekken, maar Roermond en Venlo, ho maar.”
Tja.
Ik heb niet de naam, maar ik kan soms erg geduldig zijn.
Dus ik de man uit dat het me geen moer interesseert of de Meester van Elsloo aan Elsloo, Roermond of desnoods aan Wessem wordt toegeschreven, dat zijn beelden er daar niet interessanter van worden. Vergeefs probeerde ik te verklaren dat chauvinisme en regionalisme, het verkleinwoord ervan, niet aan mij besteed zijn, en de opgefokte tegenstelling tussen Noord- en Zuid-Limburg al helemaal niet. Dat ik mijn ouders dankbaar ben dat ze dit soort begripvernauwingen indertijd niet in mijn overlevingspakket hebben gestopt, en dat het leven trouwens te mooi en te kort is om je ermee te vermoeien.
Dan de sneer over culturele hoofdstad. Zijn er echt mensen die menen dat Maastricht steden als Roermond en Venlo bij die culturele-hoofdstadkandidatuur moet betrekken? Hoe mistig kan het in die regionalistische hoofden worden? Moet Heerlen een dependance krijgen van de aan Venlo toegevallen land- en tuinbouwbeurs Floriade? Komt het Heuvelland ondertunneling toe wanneer in Midden-Limburg het laatste stukje A73 wordt aangelegd?
Het is te banaal voor woorden, dus ik richt me op die 18 miljoen voor de culturele hoofdstad – het zijn er trouwens 80, en ze komen echt niet allemaal uit de provinciekas. Ik vraag de man of hij, behalve de kosten, ook de opbrengst van een jaartje culturele hoofdstad in zijn boosheid onderbrengt? Of gaat het alleen over spending money? Enfin. Liverpool investeerde in 2008 als culturele hoofdstad 35 miljoen pond, om aan het eind van het jaar meer dan 200 miljoen te kunnen inboeken als extra inkomsten. Linz was vorig jaar als culturele hoofdstad de enige stad in Oostenrijk die economische groei liet zien. Cijfers die een paar weken geleden door vertegenwoordigers van die steden in Maastricht werden gepresenteerd maar die de publiciteit niet haalden. De media waren te druk met de periodieke aanbidding van kunstbeurs Tefaf.
Daar, in Roermond, op die kille zondagmiddag in maart, constateerde ik bij mezelf dat ik het gehad heb met het prediken dat kunst en cultuur een existentiële, intrinsieke, niet in cijfers uit te drukken waarde hebben. Ik geef me over: it’s the economy, stupid. Laten we ons beperken tot de economische winst die er met zo’n kandidatuur te halen valt. En de eer. Guido Wevers, artistiek leider van Maastricht Culturele Hoofdstad 2018, vergeleek de rivaliteit van de Nederlandse kandidaten met de voetbalwedstrijd waar zijn zoon zich zo consciëntieus op voorbereidt. “Want als je meedoet, wil je winnen.”
Zo is het.
