Rick Stotijn geldt als dé ambassadeur van de contrabas, niet alleen in Nederland ook ver daarbuiten. Componisten schrijven nieuw werk voor hem. “Denk niet dat het vanzelf komt.” Door Emile Hollman

“Dat is het allermooiste, als componisten voor je willen schrijven,” zegt Rick Stotijn (Leiderdorp, 1982). En daar mag hij bepaald niet over klagen. Binnenkort verschijnen zelfs twee cd’s van hem met muziek die speciaal voor hem is geschreven. Stotijn geldt wereldwijd als ambassadeur van de contrabas, het instrument dat ook zijn vader Peter Stotijn bespeelde. Hij komt uit een muzikale familie tout court – zijn zus Christianne is mezzosopraan.

Broer Rick brengt heel wat van zijn tijd in vliegtuigen door. Hij is net terug van concerten in Lissabon en Toulon, en via Amsterdam gaat hij door naar Düsseldorf waar hij les geeft aan de Robert Schumann Hochschule. En door naar Stockholm waar hij al zo’n tien jaar aanvoerder en solobassist is van het Swedisch Radio Symphony Orchestra. Maar ook bij het London Symphony Orchestra, het Koninklijk Concertgebouw Orkest, Orchestra Mozart, Chamber Orchestra of Europe en het Mahler Chamber Orchestra is hij een graag geziene gast.

Met Malin Broman, concertmeester in Stockholm en harpiste Lavinia Meijer maakte hij in 2014 de cd Basso Bailando.“Het leek me mooi om ook eens samen met Malin voor een orkest te staan”. En dus schreef de aanstormende Zweedse componist Britta Byström (1977) een stuk op hun lijf. In opdracht van het Zweedse orkest en de philharmonie zuidnederland. Het Nederlandse orkest speelde eerder – in 2014 – samen met Rick Stotijn en dat smaakte naar meer. Die geeft hoog op over de Zweedse componist: “Ongelofelijk hoe spannend haar muziek is en wat ze met klankkleuren kan. Ze komt met een accordeon en een zingende zaag en laat me een waanzinnig oergeluid spelen, een zeer laag gebrom.”

In Zweden is Stotijn een meneer in de klassieke muziek geworden. “Ik moet iets voor je schrijven”, liet componist Jesper Nordin hem laatst weten. Dat nieuwe basconcert staat voor 2021 op het programma. “Het komt allemaal niet vanzelf”, zegt Stotijn, daar moet je echt voor investeren. Maar het helpt natuurlijk als Louis Andriessen en Martijn Padding voor je willen schrijven.”

Byströms Infinite Rooms is een dubbelconcert voor viool/altviool, doublebas en orkest en geïnspireerd op spiegelinstallaties gemaakt door de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama. Je kijkt in een kamer, waar een bepaald detail in het oneindige wordt gereproduceerd door het gebruik van spiegels. Het werk bestaat uit zes delen en elke beweging wordt gevolgd door een muzikale ruimte van oneindigheid. In deze kamers domineert het orkest, terwijl de solisten domineren in de zes delen. De twee solisten spiegelen elkaar op een andere manier: stel je de viool voor als een figuur die lange schaduwen werpt – dubbele basschaduwen – en de contrabas als een figuur die korte schaduwen werpt – vioolschaduwen. Samen vormen ze een paar waarvan het bereik meer is dan een volledig pianotoetsenbord. Maar de uitersten kunnen elkaar zelfs eensgezind ontmoeten.

Als gezegd kreeg het stuk in Zweden veel aandacht. Überhaupt zorgen de Zweden volgens Stotijn beter voor de kunsten. Nederlands speelt in de klassieke muziek al lang geen prominente rol meer, nog afgezien van de prachtige dingen die er wel zijn.

Bij het Zweedse succes speelt behalve de kwaliteit ook mee dat vrouwelijke componisten er veel kansen en aandacht krijgen. Vijf van de negen bassisten in zijn Zweedse groep zijn trouwens vrouw. Net als de helft van zijn studenten in Berlijn. Het scheelt wel dat er tegenwoordig ook kleinere contrabassen zijn. Er is zelfs een reisexemplaar voor Rick Stotijn in de maak waarvan hij de hals kan afschroeven. Maar doorgaans speelt hij op een Rafaele & Antonio Gagliano contrabas, beschikbaar gesteld door het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

De philharmonie zuidnederland dient de Nederlandse première van Byströms Infinite Rooms op met onder meer Don Quixote van Richard Strauss.

Infinite Rooms van Britta Byström. Alborada del gracioso van Ravel, Don Quixote van Richard Strauss. philharmonie zuidnederland met Rick Stotijn en Malin Broman. Dirigent Andris Poga. Op 23 maart Muziekgebouw Eindhoven, op 24 maart in Theater Heerlen. philharmoniezuidnederland.nl, rickstotijn.com